Όταν ξεκίνησε ένας μύθος

     50 χρόνια πριν και  όποιος λησμονεί τα διδάγματα της ιστορίας είναι καταδικασμένος να τα ξαναζήσει. Καθώς αλήθεια σημαίνει όχι στη λήθη είναι σημαντικό να μνημονεύουμε ανθρώπους που δεν κοίταξαν να ζήσουν τη ζωή τους ήσυχοι και μονάχοι. Ανθρώπους που χάραξαν τη δική τους προσωπική διαδρομή μακριά από δάφνες και ανταλλάγματα.

     Ασφαλώς, με τα αν δεν γράφεται ιστορία. Ασφαλώς όμως πολλά μπορούσαν να αλλάξουν εάν η απόπειρα δολοφονίας κατά του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη, είχε στεφθεί με επιτυχία. Δίχως άλλο η Κύπρος δεν θα είχε διχοτομηθεί, ο δημοκρατισμός της κοινωνίας θα είχε επιτευχθεί νωρίτερα και ένα σωρό δημοκράτες δεν θα είχαν βασανισθεί και  ταλαιπωρηθεί στην εξορία και στις φυλακές. Όταν τον ρώτησαν, είπε χαρακτηριστικά: «Δεν επιχείρησα να σκοτώσω έναν άνθρωπο αλλά έναν τύραννο». Όταν μάλιστα στην μεταπολίτευση τέθηκε το ζήτημα της εκτέλεσης των βασανιστών είχε ταχθεί καθαρά υπέρ της ισόβιας ποινής. Αυτός ήταν ο Αλέκος. Ήξερε να συγχωρεί. Ήξερε να θέτει στον χλευασμό και την απαξίωση ανθρώπους που επινόησαν ευφάνταστα και φρικτά βασανιστήρια για να τον κάνουν να λυγίσει όταν τον συνέλαβαν μετά την απόπειρα που επιχείρησε.

     Όταν στην μεταπολίτευση επιχείρησε να στηρίξει τον νέο κοινοβουλευτισμό, με δυσκολία εκλέχθηκε βουλευτής. Είναι αυτή η τάση του ανθρώπου για εξαγορά και συνδιαλλαγή που είναι βαθιά ριζωμένη από την τουρκοκρατία. Βλέπεις, ο ίδιος δεν έταξε, δεν δημιούργησε μηχανισμό εξαγοράς συνειδήσεων. Είχε βαλθεί να καθαρίσει το πολιτικό σύστημα από όσους συνεργάστηκαν με την χούντα. Παραιτήθηκε από την Ένωση Κέντρου και ήταν έτοιμος να δώσει στοιχεία που θα αποδείκνυαν την συνεργασία ορισμένων με το καθεστώς όπως ο Τσάτσος και ο Αβέρωφ. Κάποιοι του κλείσανε το στόμα όμως την 1^η Μάη του 1976, φροντίζοντας να φανεί σαν δυστύχημα η εκτροπή του αυτοκινήτου του.

     Τι κρατάμε μετά από τόσα χρόνια; Πρώτα και κύρια το θάρρος του και την ανδρεία του. Όταν κάποιοι έβλεπαν μπάλα και κοιμόντουσαν όπως μαθαίνουμε στις.. μέρες μας με ανοιχτά παράθυρα αυτός είχε την αυταπάρνηση να τα βάλει με το καθεστώς.

Κρατάμε ακόμη τον βαθύτερο ερωτισμό που τον χαρακτήριζε. Ερωτευμένος με την Οριάνα Φαλάτσι, έγραφε ποιήματα με το αίμα του μέσα στης φυλακές, με βαθιά πίστη για ένα καλύτερο αύριο για την ανθρωπότητα και τον ελληνισμό. Δεν λησμονούμε μάλιστα, πόσο μάλλον τώρα που ζούμε στην εποχή της αναζήτησης προτύπων, πως αυτός έστεκε μόνος και ελεύθερος, με εκείνο το χαρακτηριστικό απόφθεγμα του Αλμπέρ Καμύ να τον συνοδεύει:

«Μην περπατάς πίσω μου, δεν μπορώ να σε οδηγήσω, μην περπατάς μπροστά μου, δεν μπορώ να σε ακολουθήσω, περπάτα πλάι μου και γίνε φίλος μου.»

Ως επιστέγασμα διαβάζουμε τα ποιήματα του. Πολλά μπορούν να ειπωθούν και γι’ αυτά. Για τον γράφων, αυτό για την Ιθάκη είναι αξιοσημείωτο:

Οδυσσέα σαν βγήκες στην Ιθάκη

τι δυστυχία θα νιωσες

Αφού κι άλλη ζωή μπροστά σου είχες

γιατί τόσο νωρίς να φτάσεις;

Χωρίς σκοπό έμεινες πια
από μεγάλος έμεινες μικρός
«Πιο μακρινή ας ήταν η Ιθάκη»
πιστεύω πως ψιθύρισες
και πως δεν θέλησες
καινούρια πια Ιθάκη να ζητήσεις
γιατί φοβήθηκες
πως και σ’ αυτή νωρίς θα φτάσεις

Απ’ την αρχή έπρεπε
αλλιώτικη Ιθάκη να ζητούσες
Ιθάκη όμορφη και μακρινή
που να τη φτάσει
δεν ζητά μονάχα ένας

Τέτοια δεν ήταν η δική σου
αφού μονάχος την ποθούσες
κι αν όμορφη την είδαν οι πολλοί
στην πέννα ενός Ομήρου το χρωστάει».

Ιθάκη

Υ.Γ. για όσους επιμένουν στις μέρες μας, κόντρα στο ρεύμα, να μην χαζεύουν απλά φωτογραφίες αλλά να διαβάζουν άρθρα και τοποθετήσεις:

http://www.nostimonimar.gr/alekos-panagoulis-athanato-fos-eleftherias-antistasis-ke-palis/